Seksclubs en andere ruimtes waar sekswerkers hun beroep uitoefenen zijn gesloten. Omdat steun van de overheid uitblijft, worden ze nu gedwongen onveilige plekken op te zoeken om toch geld te verdienen.

Sammy* werkt als sekswerker, en ondanks dat er een pandemie aan de gang is en ze eigenlijk pas vanaf 1 september weer aan de slag mag, werkt ze toch door. Niet in de seksclubs waar ze normaal gesproken werkt – die zijn allemaal dicht –, maar als escort, bij klanten thuis. Ze is niet de enige: ondanks het verbod van de overheid, zijn er veel sekswerkers die doorwerken, en niet zonder risico. Als ze worden betrapt, kunnen ze een boete krijgen van zo’n 4.000 euro – om nog maar te zwijgen over het mogelijk verspreiden van het coronavirus.

Is het zo lastig voor sekswerkers om hun werk even neer te leggen? Om een antwoord op die vraag te krijgen, sprak VICE met Marjan Weijers, jurist en lid van SekswerkExpertise, een netwerk van ruim 45 (ex-)sekswerkers, hulp- en dienstverleners, academici, onderzoekers en juristen. Weijers: “We zijn met SekswerkExpertise bezig met een enquête onder sekswerkers over de toegang tot noodhulp. Wat daar tot nu toe uit blijkt, is dat het grootste deel van de sekswerkers buiten de noodhulp valt waar andere zzp’ers recht op hebben. Voor sommigen kan dit betekenen dat ze wel door moeten werken, omdat ze anders geen eten kunnen kopen of de huur kunnen betalen.”

De regering heeft aan het begin van de pandemie een noodpakket opgetuigd voor zowel bedrijven als zelfstandigen. Voor die laatste groep is er de TOZO-regeling. Dat is een regeling waarbij je overheidssteun krijgt onder bepaalde voorwaarden. Je moet ingeschreven zijn bij de kvk, de nodige vergunningen hebben voor je bedrijf en minimaal 23,5 uur per week aan je bedrijf besteden. In de praktijk betekent dit dat de enige groep sekswerkers die hier aanspraak op kan maken, vrouwen zijn die achter de ramen werken. “Maar dit is een kleine groep, omdat er elk jaar meer raambordelen gesloten worden,” legt Weijers uit.

Meer lezen

In deze week is er veel gebeurd met betrekking tot de coronamaatregelen voor sekswerkers. Sinds 15 maart gingen vele bedrijven dicht, waaronder ook de locaties voor sekswerk. Er was veel begrip in de beginfase in de branche. Hoe naar het ook was, de overheid zou voor iedereen zorgen en heel Nederland zat in hetzelfde schuitje. Terwijl de lockdown-maatregelen steeds soepeler worden voor vele branches, wordt de prostitutie aanmerkelijk anders behandeld.

De branche spreekt meer en meer haar verontwaardiging uit en dat komt deze week tot een piek. De week in de media begon eigenlijk al op zondagavond 24 mei, waar bij het programma OP1 uitgebreid aandacht werd besteed aan het onderwerp. De wanhoop van de sekswerkers werd o.a. verwoord door Lotte Alberg, eigenaresse van Club LV: ‘Iedereen die werkt via opting-in krijgt niks. De meisjes betalen altijd netjes belasting en dat vind ik ook normaal, dat hoort bij een sociaal stelsel. En in deze situatie laten ze ons echt gewoon zitten.’

Dit is wat je in alle berichten hoort. De prostituees vallen tussen het wal en schip door de opting-in regeling, iets wat notabene door de overheid zelf opgelegd is. Doordat er geen geld binnenkomt zijn er steeds meer berichten van sekswerkers die illegaal toch aan de slag zijn gegaan, met alle risico’s die dat met zich meebrengt. Ook in België zijn deze verhalen te horen afgelopen week. Eén seksweker zei hierover: ‘Eten is mijn prioriteit. De rest bekijk ik later wel’

Op 27 mei komt het tot een kookpunt

Sekswerk staat op de voorlopige planning om op 1 september weer open te gaan. In de ‘routekaart’ van de overheid, stonden ook sauna’s, casino’s, kantines en sportscholen met mogelijke openingsdatum van 1 september. Op 27 mei kwam het tot een kookpunt binnen de prostitutie-branche, als wordt aangekondigd dat al deze eerdergenoemde branches vervroegd open mogen op 1 juli. Alleen sekswerk, bepaalde sporten en coffeeshop mogen niet open.

Het staat in schril contrast met Zwitserland, waar ze sekswerk vanaf 6 juni weer toestaan en juist bepaalde sporten nog niet laten beginnen. De Zwitserse minister van volksgezondheid zei zelfs: ‘Om eerlijk te zijn, erotische dienstverlening had al eerder hervat kunnen worden.’

Terwijl ondertussen al een paar weken lang ook alle andere contactberoepen weer aan het werk zijn, wordt de legale prostitutie genegeerd. Privehuis House of Dreams spreekt het kabinet hier ook op aan: ‘Wij hopen op gezond verstand van de regeringspartijen en met name de christelijke partijen, die het liefst prostitutie zien verdwijnen. Echter, dan zal de illegaliteit nog meer toenemen en zijn er alleen maar meer verliezers.’

Woede is groot: ‘We worden kapotgemaakt’

Het Amersfoortse privehuis vervolgt: ‘Nu is het moment gekomen om het prostitutiebeleid in Nederland goed neer te zetten. En dan niet alleen met de legalisering een belastingplicht aan de sexwerkers te hebben gegeven, terwijl ze verder nog steeds geen of amper rechten hebben. Ze hebben zelfs geen recht op steun van de overheid, terwijl ze wel verplicht via het opting-in systeem aantoonbaar belasting betalen en nu niet mogen werken. Dat is toch geen christelijke waarde?’

In de Telegraaf van 29 mei sprak Rob Teuben, exploitant van Coco Plaza in woede dat sekswerk kapot wordt gemaakt: ‘Het is gewoon niet uit te leggen dat sauna’s en sportscholen, waar tientallen mensen bij elkaar komen, weer open kunnen; terwijl bij ons, waar één op één contact is, dat niet kan.’ Daarnaast vindt hij dat het besmettingsgevaar bij sekswerkers niet groter is dan bij contactberoepen als tatoeëerders: ‘Die werken tenslotte ook binnen anderhalve meter. En zeg nou eerlijk, is het verschil tussen een gewone massage, wat wel weer gewoon mag, en een erotische massage, wat niet meer mag, nou echt zo groot’

De sekswerkbranche is woest dat zij haar deuren nog altijd gesloten moet houden tot 1 september, terwijl sportscholen en sauna’s in principe wel op 1 juli open mogen en mensen in contactberoepen inmiddels weer aan de slag gegaan zijn. Ze voelen zich niet serieus genomen. „Het is meten met twee maten.”

„We worden gewoon kapotgemaakt!” Rob Teuben, exploitant van het bordeel Coco Plaza in Duiven, trilt van woede. „Het is gewoon niet uit te leggen dat sauna’s en sportscholen, waar tientallen mensen bij elkaar komen, weer open kunnen; terwijl bij ons, waar één op één contact is, dat niet kan. Na de eerste persconferentie in maart is ons beroep bijna niet eens meer ter sprake gekomen. Het zal wel door ons imago komen, we worden niet serieus genomen. Het lijkt wel alsof ze van ons af willen.”

Teuben vindt dat het besmettingsgevaar bij sekswerkers zeker niet groter is dan bij contactberoepen als tatoeëerders. „Die werken tenslotte ook binnen anderhalve meter. En zeg nou eerlijk, is het verschil tussen een gewone massage, wat wel weer gewoon mag, en een erotische massage, wat niet meer mag, nou echt zo groot?”

Raamprostituees

De branche benadrukt dat er altijd al hygiënisch gewerkt werd. „Zoenen vond niet eens plaats op de Wallen voorafgaand aan de coronacrisis en we wasten toen al regelmatig onze handen”, zegt Felicia Anna, voorzitter van Red Light United dat de belangen van de raamprostituees behartigt. Dat beaamt Teuben. „We stonden altijd al onder streng toezicht van de GGD. Al voor de coronatijd hadden we desinfectiemiddelen in de ontvangstruimte klaarstaan, was er goede ventilatie en werden er condooms gebruikt. We zijn echt geen losgeslagen branche hoor.”

De sekswerkers van de Wallen hebben een protocol opgesteld waarmee het beroep in hun ogen op een veilige en verantwoorde manier weer kan worden uitgevoerd. Daarin staat dat een gezondheidscheck vooraf verplicht is. Ook zal de temperatuur opgemeten worden, terwijl handmatige seksuele handelingen alleen toegestaan zijn als er handschoenen gedragen worden. Mondkapjes zijn verplicht, terwijl orale seks helemaal niet mag. Gemeenschap kan alleen als er daarbij niet naar elkaar gekeken wordt. Een sekswerker mag bovendien maar één klant tegelijk ontvangen.

Glory hole

Belangenorganisatie SekswerkExpertise meldde eerder al dat er veel creatieve ideeën zijn, waaronder zelfs het concept van een glory hole, een gat in plexiglas waar het geslachtsdeel doorheen gestoken kan worden. Teuben: „En ik kan genoeg standjes bedenken waarbij je elkaar niet recht in het gezicht aankijkt.”

Ligt het gevaar niet op de loer dat die strakke discipline losgelaten wordt als de passie toeslaat? „Uiteindelijk is het voor onze meisjes ook een zakelijke transactie, die weten echt wel wat ze doen”, zegt Teuben. Door de inmiddels maandenlange sluiting vreest hij voor zijn bordeel. „Ik heb mijn aflossingen moeten stopzetten. Als ik pas op 1 september weer open mag, ben ik een ton aan euro’s kwijt. Dan ga ik het echt niet lang meer volhouden.”

Op ’s lands bekendste plek voor sekswerkers, De Wallen in Amsterdam, is dat niet anders. „Het water staat bij alle ondernemers aan de lippen”, zegt Cor van Dijk van de ondernemersvereniging van de Burgwallen. „We hebben hier in Nederland best aardige regelingen met bijvoorbeeld de eenmalige compensatie van 4000 euro (tegemoetkoming schade Covid-19, red.), maar na zo’n lange periode raakt de bodem toch in zicht.”

Illegale prostitutie

Teuben wijst naar de openstelling van casino’s per 1 juli. „Het argument was daar dat er veel illegale gokpraktijken plaatsvonden. Maar doordat sekswerkers nog altijd niet aan de slag mogen, ontstaat er ook veel illegale prostitutie. Dat is toch hetzelfde argument? Dan moeten wij toch ook gewoon weer open kunnen?”

Het ministerie van Justitie en Veiligheid laat in een reactie weten dat de versoepeling van de coronamaatregelen gespreid plaats moet vinden, omdat daardoor ook meer mensen de openbare ruimte zullen betreden. „Het kabinet maakt nog altijd keuzes op basis van de randvoorwaarden dat de zorg het aankan, kwetsbare mensen zo goed mogelijk beschermd worden en we meer zicht op en inzicht in de verspreiding van het virus krijgen. Daarom worden sommige maatregelen wel naar voren gehaald en sommige niet.”

Bron: Telegraaf