Haast niemand ging het voor de wind in 2020. Maar hoe verging het de seks­ werkers, waar­ van een deel het normaliter al niet makke­ lijk heeft? ‘Car­dates zijn erg populair in lockdowntijd.’

Mei. De eerste lockdown duurt dik twee maan- den als ex-prostituee Roos Stehouwer in paniek wordt gebeld door een sekswerker. Als ‘ervaringsdeskundige Miss X’ fungeert Stehouwer al tien jaar als vertrouwenspersoon voor prostituees. Ze werkt zowel voor zichzelf als voor een welzijnsinstantie in de regio Gelderland.

Aan de telefoon hangt een 25-jarige jonge moeder die vóór corona in een bordeel werkte. Omdat er brood op de plank moet komen, klust ze illegaal door. Dat blijkt niet zonder risico’s. De sekswerker komt via via in contact met een klant en spreekt af voor een zogenaamde ‘car-date’. ‘Die zijn erg populair in lockdowntijd,’ zegt Stehouwer. De man haalt haar op met de auto en rijdt naar het bos. Op een afgelegen plek hebben ze seks.

Nadat de klant is klaargekomen slaat de sfeer om. Hij duwt de vrouw – die slechts een slip draagt – zijn auto uit. Haar telefoon gooit hij op de grond naast haar neer. Dan vertrekt de kerel met de noorderzon, zonder te betalen, met alle spullen van de sekswerker nog op de achterbank. Stehouwer pikt de ontdane vrouw op en ontfermt zich over haar. ‘Ze wilde geen aangifte doen, bang om zélf gepakt te worden door de politie.’

Stehouwer onderhoudt contact met zo’n negentig sekswerkers, stuk voor stuk vrouwen die moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. Daarnaast bezoekt ze ze geregeld thuis om te checken of alles goed gaat, of ze nog iets nodig hebben. En zowel tijdens de eerste als tweede lockdown was de nood ‘schrikbarend hoog’. ‘Deze sekswerkers hadden het al moeilijk vóór corona, maar nu gaat het helemaal slecht. Het merendeel heeft schulden of is verslaafd aan cocaïne of ghb,’ zegt Stehouwer.

Als ze hulp nodig hebben, bellen of appen ze Stehouwer. Ze vindt het ‘niet gek’ dat veel van de vrouwen uit haar netwerk inmiddels diep in de problemen zitten. ‘Want dik 80 procent wordt financieel niet gesteund door de overheid.’

Tussen wal en schip

Dat zit zo. De dames en heren in deze branche die werken als zzp’er ontvingen – net als andere zelfstandige ondernemers – overheidssteun tijdens de lockdowns. Het probleem zit ’m in het volgende: een groot deel van de sekswerkers in Nederland is niet in loondienst, maar ook geen zzp’er. Ze werken via de opting-in-regeling; een zelfstandigheidsconstructie waarbij de bordeelhouder belasting afdraagt voor de sekswerker. De groep die via opting-in werkt, viel tussen wal en schip omdat zij niet op steun konden rekenen. Voor de sekswerkers met goedgevulde spaarrekeningen, of andere banen om op terug te vallen, was dit niet het einde van de wereld, maar de rest – mannen en vrouwen zónder spaargeld, die volledig afhankelijk zijn van hun sekswerkinkomsten – was de sjaak.

Stehouwer heeft voornamelijk contact met vrouwen die in die laatste categorie vallen. Met elke dag dat lockdown nummer één langer duurde, groeiden Stehouwers zorgen. ‘De verhalen waren schrijnend. Ik ken sekswerkers die zich aan de regels hielden en dakloos werden, omdat ze hun huur niet langer konden betalen. Heel veel anderen kozen ervoor illegaal door te werken, ongeacht de risico’s,’ zegt Stehouwer die deze vrouwen goed snapt. ‘Want wat voor keus hebben ze? Ze werken om te overleven, om hun kinderen te eten te geven.’

En dus spreken ze af met onbekende mannen op verlaten plekken. ‘Ik ken zelfs dames die tippelden langs de A12 in de regio Gelderland, in de hoop opgepikt te worden door vrachtwagenchauffeurs en zo íets te verdienen.’

Normaal werken sekswerkers in de buurt van politieteams en GGD-medewerkers. Als ze in de problemen komen, is er in no time een hulpverlener ter plaatste. Maar nu niet. Met alle gevolgen van dien. ‘Even een piemel in je kont – terwijl je duidelijk néé zegt – dat soort dingen gebeuren in deze situatie al snel.’

Bang om met corona besmet te raken, zijn de vrouwen die Stehouwer helpt niet. Ze noemen corona ‘maar een griepje’. ‘En dus treffen ze ook nauwelijks voorzorgsmaatregelen.’ Stehouwer doet er alles aan om de sekswerkers duidelijk te maken dat ze corona wél serieus moeten nemen. Vóór de pandemie deelde ze altijd pakketjes condooms uit. Tegenwoordig neemt ze daarnaast standaard mondmaskers en desinfecteermiddel mee. ‘Ik druk hen op het hart voorzichtig te zijn. Gelukkig is het inmiddels gelukt een deel van hen te overtuigen. Ze doen het alleen nog met masker op, doggystyle.’

Huidhonger

Het is juni. De telefoon van Mijanou, oprichter van highclass-escortbureau Upclass International, rinkelt geregeld – lockdown of niet. Het verzoek is steeds hetzelfde: kan jij voor mij alsjeblíéft een uitzondering maken, voor deze ene keer. Please, please, please. Mijanous antwoord op smeekbeden is steeds hetzelfde: nope, sorry.

Meer lezen

Geen van de stadsdelen stak enthousiast de vinger op, toen burgemeester Femke Halsema recent bekendmaakte een deel van de prostitutie van de Wallen te willen verhuizen naar elders in de stad. Er vindt nog een marktverkenning plaats naar de mogelijkheden van een erotisch centrum, maar de teneur van de reacties tot nog toe is klip en klaar: bezoekers zijn welkom, maar ze moeten hun broek wel aanhouden.

Het valt te prijzen dat de burgemeester serieus werk maakt van haar plannen om de overlast in het warme hart van de stad aan te pakken, maar ook zij zal zich realiseren dat een en ander gemakkelijker gezegd is dan gedaan. Zelfs in een traditioneel vrijmoedige stad als Amsterdam is het waarschijnlijk eenvoudiger om de vergunningen rond te krijgen voor opslag van nucleair afval dan voor een prostitutie­paleis met aanzuigende werking op allerhande narigheid.

Misschien moet Halsema haar licht eens opsteken in Hoofddorp bij Rinus Beusenberg, de kleurrijke voorman van de lokale politieke eenpitter Sociaal Rechts Haarlemmermeer. In een vorig leven was Beusenberg niet alleen actief als volkszanger Riny Bay, maar ook de initiatiefnemer van City 4 Love, een seksueel themapark onder de rook van Schiphol met onder meer veertig peeskamers, een museum, een theater en een gebakkraam.

Beusenberg lanceerde zijn broeierige plannen in 1985, en raakte vervolgens meer dan twintig jaar verstrikt in een juridisch, ambtelijk en politiek grondgevecht met het gemeentebestuur, een weinig aantrekkelijke positie die grote overeenkomsten vertoonde met wat in de Kamasutra wordt omschreven als De Twee Vechtende Olifanten. De kenners weten: daar kun je beter niet aan beginnen. Ook City 4 Love eindigde in gekreun en gekerm van de verkeerde soort.

Haarlemmermeer was er indertijd duidelijk nog niet klaar voor, maar toch bieden de plannen van toen een paar interessante aanknopingspunten voor het Amsterdam van nu. Beusenberg liet zich inspireren door de Wallen en wilde zijn klanten ontvangen in een oud-Hollands buurtje met grachten en bruggetjes. Voor de hunkerende clientèle uit binnen- en buitenland kan een dergelijke kopie van de echte rosse buurt in vroeger dagen best een aantrekkelijk alternatief zijn.

Nu we toch bezig zijn: waarom kan dat erotisch centrum niet in Haarlemmermeer worden neergezet? Daar is alle ruimte en, tegenwoordig, grote behoefte aan reuring. Er wordt hard gewerkt aan de komst van een groot stadspark van maar liefst duizend hectare tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep. Ergens in die wildernis moet toch ook een vunzige kavel te vinden zijn voor een metropolitane broedplaats van de betaalde liefde?

Als de Noord/Zuidlijn in de toekomst inderdaad wordt doorgetrokken, kan er meteen ook een metrohalte worden neergezet. Zodat wij in de binnenstad kunnen zeggen tegen de eenzame expat, de aangespoelde matroos en de toerist met de koortsige blik: “Seks? Nee, daar doen wij niet aan in Amsterdam. Maar in Hoofddorp lusten ze er wel pap van. Twintig minuten met de metro, uitstappen op metrostation Begeerte.”

Bron: Parool.nl