Geen geld én geen werk: sluiting drijft sekswerkers tot wanhoop

De financiële en psychische nood onder sekswerkers is hoog. Soms zelfs met zelfmoord tot gevolg, zegt Priscilla van Limbeek van privéhuis Zwols Pleziertje. Sekswerkers krijgen vaak geen noodsteun. ,,Die stress kan iemand over het randje duwen.’’

,,Een paar eieren heeft ze nog in de koelkast liggen, meer heeft ze niet’’, zegt Priscilla van Limbeek (42) over één van de dames die normaalgesproken werkt in haar privéhuis. ,,Ze zitten aan de grond. Ze hebben geen inkomen en kunnen geen eten kopen, laat staan alle vaste lasten betalen.’’

Van Limbeek kent drie dames die een einde aan hun leven hebben gemaakt, vanwege alle stress. ,,Je kunt niet in iemands hoofd kijken, maar als je geen geld hebt en wel de lasten, dan zorgt dat voor mentale druk. Dat alles bij elkaar kan mensen over het randje duwen.’’

Uitzichtloos

Foxxy Angel, woordvoerster van PROUD (de belangenvereniging voor sekswerkers in Nederland) en bestuurslid van het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) beaamt dit. Bij PROUD kloppen veel vrouwen en mannen uit de branche aan met depressieve klachten. ,,Het is heel verdrietig, ze zien geen uitzicht meer.’’ Angel kent de problematiek van dichtbij, een vriendin van haar kampt sinds de coronacrisis met suïcidale klachten. ,,Ze vroeg me van de week om haar even alleen te laten. Dat is heel eng natuurlijk.’’

Haar vriendin werkt, net als veel andere sekswerkers, via het ‘opting in’-systeem, een initiatief van de overheid. Je bent dan geen werknemer en geen zzp’er, maar maakt wel afspraken met je exploitant. Ze betalen net als iedereen belasting. Het grootste deel van de sekswerkers in Nederland werkt via dit systeem en het zorgt ervoor dat ze geen gebruik kunnen maken van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo). Naar schatting gaat het om 4.000 tot 5.000 mensen.

Illegaliteit

Hoogleraar Ondernemerschapsontwikkeling Josette Dijkhuizen pleit ervoor om zo snel mogelijk iets te doen aan de positie van de opting-in sekswerkers in Nederland. ,,De overheid heeft een gedrocht gecreëerd met deze constructie. Ik begrijp waarom het bestaat, vrouwen schrijven zich liever niet in bij de Kamer van Koophandel, omdat er een taboe rust op het vak.’’

Dijkhuizen schreef een brandbrief om aandacht te krijgen voor de schijnende situatie in de seksindustrie. Ze vindt dat sekswerkers die kunnen aantonen dat ze gewerkt hebben, recht hebben op noodsteun met terugwerkende kracht. ,,Sekswerk is legaal in Nederland en het is dan ook vanzelfsprekend dat je dan dezelfde rechten hebt als andere werkenden en dus recht op bescherming van de overheid.’’

Zenuwachtig

Door deze situatie zien sekswerkers zich gedwongen om illegaal hun werk uit te oefenen, denkt Dijkhuizen. ,,Mensen moeten overleven en krijgen nu niks. Dan kun je op je vingers nagaan dat ze in de illegaliteit belanden. Dat is nou net wat we niet willen, want dat brengt grote risico’s met zich mee.’’

De dames van Zwols Pleziertje zitten nu werkloos thuis, zegt Van Limbeek. ,,Voor zover ik weet, werken zij niet illegaal. Maar ik kan het begrijpen als ze dat wel zouden doen. Sommigen hebben kinderen en er zal toch gewoon brood op de plank moeten komen. Die gedachten gaan ook door mijn hoofd. Ik heb me drie maanden goed kunnen redden, maar ik begin nu zenuwachtig te raken.’’

Onder de meiden heerst angst om betrapt te worden door de politie. ,,Als je gepakt wordt, heb je een grote boete te pakken.’’ Ondertussen staat de telefoon roodgloeiend bij het bordeel aan de Kamperstraat. ,,De behoefte aan intimiteit is nog nooit zo groot geweest. De hoogste bedragen worden geboden om een dame te ontmoeten. Normaal kost een escort in Zwolle 150 euro en nu wordt er 1000 euro geboden om toch te kunnen afspreken. Tja, het is heel verleidelijk, want je kunt er veel mee oplossen. Uiteindelijk doe ik het niet, het kost me mijn vergunning, en dat is het niet waard.’’

Ontvangst thuis

Korpsexpert Mensenhandel, Smokkel en Prostitutie Johan Stam van het Prostitutie Controle Team Oost-Nederland controleert met zijn team op illegale prostitutie. Deze week zijn er controles geweest in Oost-Nederland. Of er meer thuisprostitutie is dan voor corona, durft hij niet te zeggen. ,,We weten dat er ontvangst plaatsvindt bij mensen thuis, in hotels en op vakantieparken. Exacte aantallen kan ik ik niet geven. Bij de controles van afgelopen week zijn we dames tegengekomen in de buurt van Arnhem, die normaalgesproken zeggen te werken op de Amsterdamse Wallen.’’

Volgens Stam wordt er nu niet meer gecontroleerd dan voor de coronacrisis. ,,Het is eerder omgekeerd. Wij gaan ons nu, net als andere overheidsinstellingen, ook niet begeven in risicogebieden.’’

Gratis boodschappen

Ondertussen probeert Van Limbeek haar hoofd boven water te houden. ,,Tijdens de eerste lockdown kreeg ik een TOZO-uitkering. Dat was toentertijd duizend euro, daar kun je bij wijze van spreken je kont mee afvegen, maar zo kon ik wel nog wat rekeningen betalen. Nu hebben ze besloten dat ze kijken naar het inkomen van de partner. Als die boven bijstandsniveau verdient, dan krijg je niks, dat is in mijn geval zo. En door een berekening die ze me niet kunnen uitleggen, krijg ik ook geen TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten).’’

Haar privéhuis biedt naast drie kamers met echte prostituees, ook een kamer waar mannen met Japanse real dolls kunnen vrijen. Mag dat nu wel? ,,Nee, de GGD heeft ook dat afgewezen. Ze zeggen: je bent een privéhuis met als toevoeging de poppen. En de privéhuizen moet dicht, jammer dan.’’

Een oproep op Twitter zorgt voor een hoos aan steunbetuigingen, dat doet haar goed. ,,Ik heb zelfs Albert-Heijn-cadeaukaarten gekregen en er zijn mensen die boodschappen brengen. Het is hartverwarmend en ik ben er blij mee. Maar uiteindelijk is de overheid aan zet en moet er wat gebeuren, want we kunnen ons hoofd niet meer boven water houden.’’

Tientallen sekswerkers, waarvan ook mensen van belangenvereniging PROUD, gaan de Staat aanklagen in een kort geding. ,,Er zijn al maanden geen inkomsten. We willen sekswerk weer mogelijk maken of in ieder geval noodsteun ontvangen’’, legt Angel uit.

Bron: AD.nl