Prostituees in budgethotels en airbnb’s in de stad: exploitanten van de legale seksbedrijven in Eindhoven zien de prostitutie steeds verder in de illegaliteit verdwijnen. Het is de ideale voedingsbodem voor de gedwongen prostitutie.
Ze voelden de constante dreiging van geweld. Van al het geld dat ze verdienden werd soms wel driekwart afgepakt. En zelfs als ze ongesteld waren, moesten ze naar klanten. Minstens zes Roemeense vrouwen werden volgens justitie dag in, dag uit gedwongen tot prostitutie. Begin dit jaar rolde de politie in Eindhoven een tienkoppige bende uit het Oost-Europese land op. Uitvalsbasis voor haar illegale escortbureau was een budgethotel, een woonpension, in de stad.
Het voorbeeld past naadloos in het beeld dat wordt geschetst in de nieuwe Slachtoffermonitor Mensenhandel die deze week verscheen. Gedwongen prostitutie verdwijnt steeds meer uit beeld omdat het zich verplaatst van de zichtbare naar de minder zichtbare locaties. Oftewel, van de bordelen naar de hotels. Van raamprostitutie naar thuisprostitutie. Op de minder zichtbare plekken werd in 2013-2015 66 procent van de seksuele uitbuiting aangetroffen, inmiddels is dat opgelopen naar 81 procent.
Kaalslag
Maar het is vooral ook een verplaatsing van de schijnwerpers naar de schaduw. Mensenhandel, een van de snelst groeiende vormen van criminaliteit, heeft de illegale seksbranche als perfecte voedingsbodem. Want die tiert welig. Ondertussen heeft er onder de legale seksclubs een ware kaalslag plaatsgevonden. In een kleine twintig jaar tijd nam het aantal seksbedrijven met vergunning af van 1350 naar 250. Wie nog overeind staat, hapt naar adem door de kelderende omzetten. Is er geen behoefte meer aan betaalde seks? “Natuurlijk wel, daar is in al die jaren niks aan veranderd”, zegt Suzy Gabriels van de Eindhovense seksclub Nightingale. „Er zijn ook nog genoeg dames in de prostitutie. Ze werken alleen zwart.”
Gabriels startte haar zaak aan de Wal vijftien jaar geleden. Het is op dit moment de enige ‘club’ in de stad, die verder wel nog vier privéhuizen telt. Naast de raamprostitutie op het Baekelandplein kent Eindhoven nog acht andere plekken met een officiële seksvergunning: twee massagesalons (lees: met happy end), twee seksbioscopen, twee mannensauna’s en twee escortbureau’s.
Massagesalon
Toch staat het in geen verhouding tot de seksbranche die zich in de schaduwen ophoudt. De illegale prostitutie rukt steeds verder op, tot frustratie van Gabriels. En daarin staat ze allerminst alleen bleek tijdens een overleg vorige maand met andere exploitanten in Eindhoven. Onder hen ook Ton Verhoeven van de erotische massagesalon MassageWereld aan de Leenderweg: „Ik denk dat de illegale seksbranche twee keer zo groot is als de legale.”
André van Dost van de Vereniging van Exploitanten van Relaxbedrijven gaat nog een stapje verder. Volgens hem vindt 75 procent van de betaalde seks plaats buiten de vergunningen om. „En dat is logisch”, zegt hij. „De legale sector wordt continu gecontroleerd, moet je voldoen aan allemaal regeltjes en betaal je belasting. Maar onder de illegale seksbedrijven wordt nauwelijks gehandhaafd. De pakkans is zo ontzettend klein.”
Frustratie
Dat was ook de frustratie die boven kwam bij het overleg in Eindhoven, waar ook de gemeente Eindhoven en het Prostitutie Controle Team (PCT) bij aanwezig waren. Die laatste brengt alle legale seksondernemingen minimaal twee keer per jaar een bezoek, de tijd die resteert wordt besteed aan het controleren van de illegale prostitutie.
Volgens Verkoelen is dat onbegonnen werk: „Dat team doet ongelofelijk zijn best, maar bestaat uit vier mensen of zo. Zij moeten héél Oost-Brabant controleren. Een onmogelijke taak.” De politie benadrukt dat dat beeld enigszins vertekend is, omdat het vaste PCT-team (drie fte groot) bij de controles hulp krijgt van agenten uit de basisteams.
De exploitanten hebben niettemin het gevoel dat ze de strijd van de illegale branche aan het verliezen zijn. Zowel Verkoelen als Gabriels ziet dames geregeld van hun seksbedrijven voor het zwarte circuit kiezen. Geld is de drijfveer. Belasting betalen? Nee, dank u. Gabriels rekent even voor: „Bij ons betaalt een klant ongeveer 200 euro voor een uur. De dame krijgt daar 55 procent van en houdt, na het betalen van belasting, ongeveer 80 euro over. Als ze thuis werken, betaalt de klant misschien wel minder, 120 of 150 euro, maar dat steken ze wel volledig in eigen zak.”
Soa’s
De belasting mag dan ontbreken, maar dat geldt ook voor de driemaandelijkse controle op soa’s bij de GGD, de verplichte seks met condoom, hygiënische bedden of de noodknop die voor elke dame in de seksclub binnen handbereik is. Dat laatste weerhoudt prostituees nog het vaakst om achter de gordijnen van hun eigen huis aan de slag te gaan. Gabriels: „Je hebt natuurlijk geen flauw idee wat voor mannen je op de stoep krijgt. In de club voelen ze zich in ieder geval veilig.”
Er is verder sociale controle van collegaprostituees, een baas die een oogje in het zeil houdt en het Prostitutie Controle Team dat kan worden ingeseind. De signalen van gedwongen prostitutie pik je er daardoor snel uit, weet Gabriels uit ervaring: „Als een van de dames vraagt of ze de envelop met verdiende geld hier kan laten en maar een klein deel naar huis neemt naar haar vriendje, dan weet je dat er iets niet klopt.”
Het is het soort vizier dat de criminelen liever mijden. In de legale seksbranche wordt gedwongen prostitutie dan ook nauwelijks nog waargenomen. Nou ja, op een keertje na dan. Vorig jaar zomer bleek er een 16-jarig meisje uit Hongarije achter het raam te staan op het Baekelandplein in Eindhoven. Het meisje, dat het paspoort van haar oudere zus bij zich had, liep op haar eerste werkdag al tegen de lamp.
Van der Valk
En dus laten criminelen hun dames niet in bordelen of seksclubs werken, maar kiezen ze als uitvalsbasis voor vakantieparken, budgethotels, airbnb’s en doorsnee huurwoningen in doorsnee straten. Kortom, binnen de illegale seksbranche en zoveel mogelijk buiten de schijnwerpers van het Prostitutie Controle Team. Als ze al sporen achterlaten is het vooral online. Op websites als seksjobs.nl, kinky.nl en citygirl.nl worden de dames aangeboden. De verontrustende advertenties zijn soms te herkennen aan de toevoeging dat de vrouwen 24 uur per dag beschikbaar zijn en dat ze herkenbaar op de foto staan.
Andere signalen komen van bijvoorbeeld ouders, hulpverleners of werknemers van hotels. Want ook die laatste is een populaire uitvalsbasis voor de illegale prostitutie. Daar valt ook voor de gerenommeerde hotelketens in Eindhoven niet aan te ontkomen. Eén naam die in dat verband geregeld valt: Hotel Van der Valk aan de Aalsterweg. De kamers op de begane grond hebben ook een deur aan de buitenkant. Ideaal voor klanten die de lobby liever vermijden.
„Wij zijn niet naïef”, reageert Alexander Holterman, adjunct-directeur bij Van der Valk. Sinds dik vier jaar wordt er van alles aan gedaan om illegale prostitutie in zijn hotel te voorkomen. Er is een nieuwe nachtreceptie, camerabeelden worden in de gaten gehouden en personeel wordt getraind om prostitutie te herkennen. Holterman: “Aan wat voor signalen je moet denken? Een oude man met een jonge vrouw en die laatste betaalt de kamer, als er veel extra handdoeken worden gevraagd of als de kamer lang niet mag worden schoongemaakt.”
Baekelandplein
Het kan niet voorkomen dat er ‘regelmatig’ een prostituee wordt ontdekt. En Van der Valk is daar allerminst de enige in. Ook bij het Vintage Apartment Hotel wordt de Britse eigenaresse Yetty Olusanya geregeld met illegale sekswerkers geconfronteerd. Helemaal verrassend is dat niet, gezien de locatie: recht tegenover het Eindhovense ‘red light district’ Baekelandplein: „Twee maanden geleden zag ik nog op de camerabeelden dat een vrouw op haar kamer bezoek kreeg van drie mannen. Hun aanwezigheid kon ze niet verklaren. Dus die heb ik eruit laten zetten.”
Vooral drie jaar terug, toen ze begon, werd ze geregeld geconfronteerd met Oost-Europese vrouwen die bij haar een kamer wilden huren. Ze nam meteen maatregelen: contant betalen was niet langer een optie, boeken kan maar tot 22.00 uur en alleen nog via de website. Ook de prijzen gingen omhoog: van ongeveer 40 naar 70 euro per nacht. Olusanya merkt dat het afschrikkend werkt: „Gelukkig maar. Want als je onder prostituees de reputatie hebt dat je er niet tegen optreedt, kun je als hotel wel sluiten. Maar helemaal voorkomen kun je het ook niet. Het gebeurt overal. Een vriend van mij heeft een airbnb, ook daar bleek later prostitutie plaats te vinden.”
Paar miljoen
Binnen die wereld van illegale prostitutie blijft de mensenhandel groeien, groeien en groeien. Dat weet ook Daniëlle van Went van het Expertisecentrum Mensenhandel en (jeugd)Prostitutie in Eindhoven. De verklaring is simpel: „Omdat het nu eenmaal zo enorm winstgevend is. Eén meisje die klanten op een dag afwerkt verdient voor jou 1000 euro. Dat is drie ton per jaar. Heb je tien meisjes, dan praat je dus over een paar miljoen aan omzet per jaar.”
Wie de juiste criminele trucjes kent, komt ook gemakkelijk aan slachtoffers. Van Went kent de verhalen van meisjes die werden gedrogeerd, waarna mannen seks met hen hadden en er gedreigd werd om de videobeelden hiervan online te zetten. Behalve chantage, wordt ook geweld niet geschuwd: “Dan worden ze heel agressief, dreigen dat ze je familie iets aandoen.”
Niet zo vreemd dus dat de overheid mensenhandel tot topprioriteit heeft gebombardeerd. Binnenkort komt het ministerie van Justitie en Veiligheid met een landelijk plan van aanpak. Van Went hoopt dat daardoor alle gemeenten aandacht krijgen voor deze vorm van criminaliteit. „En dat ze niet alleen zeggen dat ze er iets mee gaan doen, maar het ook daadwerkelijk uitvoeren. Want anders verschuift de mensenhandel simpelweg naar de regio’s waar er niet zo veel naar het probleem wordt omgekeken en de kans om gepakt te worden het kleinst is.”
300 meldingen
Overigens is Oost-Brabant zo’n beetje de regio waar mensenhandelaren het dichtst op de huid worden gezeten. De afgelopen jaren behoorde het consequent tot de top drie van politieregio’s waar in Nederland de meeste meldingen van mensenhandel vandaan komen. Bij het Team Mensenhandel, waar het Prostitutie Controle Team deel van uitmaakt, leidden meer dan 300 meldingen tot tientallen strafrechtelijke onderzoeken en bijna vijftig verdachten die werden vervolgd door justitie.
Neemt niet weg dat strijd tegen mensenhandel, en de illegale prostitutie, nog lang niet gewonnen is. Suzy Gabriels van Nightingale doet een beroep op de politiek: „Misschien moet die besluiten dat betaalde seks alleen nog maar bij vergunde bedrijven plaats mag vinden. Dan kun je de illegale sector beter aanpakken.” Ze vindt verder dat er ook bij de bezoekers van prostituees een verantwoordelijkheid ligt: „Het kan niet zo zijn dat je op een discutabele online advertentie reageert en vervolgens doet alsof je niet wist dat het niet in de haak is.”
Bron: DominaForum.nl