Met deze film over het bekendste en beruchtste high-end bordeel in Amsterdam, werpt Anna-Maria van ‘t Hek een blik op de mythische wereld van sekswerkers en stelt ze indirect het stereotype op de proef.
Zeven jaar na sluiting van het mysterieuze high-class bordeel in Amsterdam is het verhaal van de medewerkers van Yab Yum vastgelegd in een documentairefilm. De film, die eenvoudigweg ook Yab Yum heet, is gemaakt door Anna Maria van ‘t Hek (inderdaad, de dochter van Youp). Het bordeel stond bekend om de avonden vol vrouwen, champagne en glamour, die al snel duizenden euro’s kostten en heeft een mythische reputatie gekregen. Het moet toch haast wel dat iedereen een keer voet in de zaak had willen zetten tijdens de hoogtijdagen in de jaren tachtig. Al was het maar om héél even de sfeer te proeven…
‘Ik ben een Amsterdammer, dus ik ben me altijd bewust geweest van Yab Yum. Het was een mythische plek voor ons, niemand wist wat er achter de deuren van het chique bordeel gebeurde. Behalve de allerrijkste en -bekendste mensen,’ legt Van ‘t Hek uit. ‘In 2009 kwam het Yab Yum-boek van Theo Heuft [de oprichter van Yab Yum in 1967, red.] uit en het lezen daarvan wekte mijn interesse op. Het ging over menselijke verlangens en bovenal over de bizarre fantasieën van mannen. Ik wilde weten wat er achter de deuren gebeurde.’
Van ‘t Hek gaat verder: ‘Een paar jaar later bezocht ik het Yab Yum museum in hetzelfde pand aan het Singel, denkende dat het één grote toeristenattractie zou zijn. Ik verwachtte een museum vol glamour. Toen ik eenmaal binnenstapte, was er helemaal niemand. Het zag er smoezelig uit en het stonk er — echt een spookhuis. Oud-manager Mitch gaf de rondleiding en het was alsof hij nog steeds in die tijd leefde, alsof hij het verleden niet kon loslaten. Ik snapte wel dat Mitch in het verleden bleef spoken, dat mensen überhaupt terugverlangen naar jong en vrij zijn. Toen klikte het bij mij: over deze mythische zaak ga ik een film maken.’
Yab Yum is als een liefdesverklaring voor het bordeel, waarin de oud-medewerkers de hoofdrol spelen. Waaronder Mitch, maar ook barmannen Rob en Tonnie, of gastvrouw Maureen. Het was echter niet makkelijk om alle verhalen uit het onderste van de kan te krijgen. Jarenlang gold: wat in Yab Yum gebeurt, blijft in Yab Yum. Niet alleen vanwege de pikante verhalen, maar ook vanwege het criminele karakter dat onlosmakelijk verbonden was aan het bordeel.
‘Ik heb drie jaar lang gewerkt aan Yab Yum. Dat hield heel erg veel afspreken met de medewerkers en praten over dingen die niks met de film te maken hadden. Ik moest hun vertrouwen winnen. En we dronken erg veel wijn. Omdat ik oprecht geïnteresseerd was in hun verhaal, kwamen er gaandeweg steeds meer interessante anekdotes uit de doofpot.’
Naast de wilde glamourverhalen had Anna ook te maken met het criminele aspect van het bordeel. Door de jaren heen waren onderwerldfiguren als Klaas Bruinsma en later Willem Holleeder, John Mieremet en Sam Klepper frequente bezoekers. De portier van Yab Yum, Bert Bons, werd op 1996 voor de deur van de club om het leven gebracht. Uiteindelijk sloot het bordeel 2008, na jarenlange onrust en een niet-bewezen afpersingszaak.
Logischerwijs was de criminaliteit een belangrijk aspect tijdens de productie van de film: ‘Ik heb alles gevraagd aan de mensen die ik heb geïnterviewd. Van criminaliteit tot aan zelfmoord. Maar niet alles is in de film beland, om de veiligheid van de werknemers en van mij te waarborgen. Het is mij in filmrecensies kwalijk genomen dat ik sommige “essentiële” dingen niet aan het licht breng, zoals de moord op de portier. Maar ik ben geen misdaadjournalist. Als je komt voor een whodunit-film, dan is Yab Yum niet bevredigend. Ik heb het verhaal vanuit een ander perspectief belicht, vanuit thema’s als verlangen en jong-zijn.’
Al snel kwam Van ‘t Hek erachter dat de escortclub vooral in de jaren tachtig zo spraakmakend was. Zeker wanneer je het bekijkt vanuit de thema’s die centraal staan in de film. Ze legt uit: ‘Reclames die voor Yab Yum werden gemaakt, werden verspreid via radio, tv en papieren media. Daarom was het ook zo berucht. Tegenwoordig zou dat haast geen stand houden, er zou geheid een video uitlekken op social media. En de reclamestrategie was heel erg die knipoog van mannen onder elkaar, toch redelijk seksistisch, en dat zou nu niet meer geaccepteerd worden.’
‘Als ik met oudere journalisten praat, vind ik het heel lastig dat er nog steeds zo stereotyperend en negatief op sekswerk wordt gekeken. Maar ook in de media is het stereotype op sekswerk heel afkeurend. Dat is mij meermaals bevestigd, omdat bioscopen de documentaire niet wilden draaien omdat ze niet geassocieerd met sekswerk wilden worden. Of door “feministische” tijdschriften die niet over een hoerenclub wilden schrijven, omdat dit niet past bij de idealen waar zij voor staan. Terwijl Yab Yum wel degelijk een goede plek was voor vrouwen — dat heb ik veelvuldig bevestigd gekregen van de prostituees zelf.’
Ook in de politiek is het schrijnende stereotype op sekswerk merkbaar. Onlangs nog werden prostituees compleet overgeslagen bij de versoepelingen van de coronamaatregelingen. Kappers, masseurs en tandartsen mochten wel open, maar sekswerkers konden niet aan de slag. ‘Daarin is te merken dat de beleidsmakers niet goed genoeg met de escorts zelf hebben gesproken,’ meent Van ‘t Hek. Ze concludeert: ‘Ik kijk heel anders naar sekswerk na het maken van deze film. Het zou top zijn als het wat vaker belicht wordt.’
Yab Yum begint met een ophemeling van de gloriedagen, maar verstrijkt langzamerhand in een blik op hoe het bordeel in de afgrond belandde. ‘Naar mijn idee is Yab Yum geen slechte plek omdat er ook criminelen kwamen. Het is een plek waar mensen de tijd van hun leven hebben gehad, tot dat niet meer zo was. Het bordeel op zichzelf is goed, de criminelen hebben het slecht gemaakt. Hopelijk heb ik dat met de film juist overgebracht.’
Bron: Esquire.com