Volgens sekswerkers luistert de gemeente te veel naar een onderzoekbureau dat volgens hen peeskamers wil sluiten om vastgoedprijzen op te drijven.
De toekomst van de Wallen is onzeker. De gemeente Amsterdam heeft meerdere plannen bedacht om mensenhandel en overlast van dronken toeristen tegen te gaan. Burgemeester Halsema kwam onlangs met vier scenario’s, waaronder een plan om de Wallen te sluiten. Een andere poging van de gemeente om de Wallen leefbaarder te maken, komt van wethouder Udo Kock (D66). Hij verbiedt vanaf januari 2020 rondleidingen op de Wallen, omdat hij vindt dat sekswerkers “niet als een toeristische attractie gezien moeten worden.”
Kock baseert die gedachte op een onderzoek dat hij naar de Wallen liet doen, waarbij bewoners en ondernemers (waaronder ook sekswerkers) gevraagd werd naar overlast op de Wallen. In dat onderzoek staat dat in 2018 65 procent van de bewoners en 61 procent van de ondernemers overlast ervaarde van het toerisme op de Wallen. Ook staat er dat “83 procent van de ondernemers (waaronder sekswerkers) zeer veel overlast ervaart door de toeristische rondleidingen.”
In een brief die Kock schreef aan de gemeente staat verder dat de ondervraagde sekswerkers “ook benadrukken dat zij nog steeds ernstige overlast ondervinden van deelnemers aan groepsrondleidingen, zoals grof gedrag en ongewenst fotograferen.”
De logische conclusie is dus om de rondleidingen te verbieden, maar daar kwam al snel een reactie op van Proud, de belangenorganisatie voor sekswerkers op de Wallen. Toen Kock met de cijfers van het onderzoek naar buiten kwam, was dat de eerste keer dat zij daar iets over hoorden: geen enkele sekswerker die bij Proud bekend is, werd voor het onderzoek ondervraagd. Bovendien vinden ze het afschaffen van de rondleidingen een slecht idee. Foxxy Angel, woordvoerder van Proud, zei onlangs nog tegen VICE dat het afschaffen van de rondleidingen er volgens haar voor zal zorgen dat er nog meer chaos ontstaat op de Wallen, omdat de toeristen die er rondlopen niet meer via die tours de ongeschreven regels van de Wallen meekrijgen, zoals dat je de sekswerkers niet mag fotograferen.
Dat onderzoek waar Kock zich op baseert werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Strabo. Dat juist dit bureau die opdracht kreeg is opvallend: Strabo is vooral gespecialiseerd in vastgoedinformatie, en heeft een gigantisch klantenbestand dat variëert van beleggers tot grootgrondbezitters, en van woningcorporaties tot retailers. Dat een onderzoek over de gemoedstoestand van bewoners gedaan wordt door een bureau dat zich vooral toespitst op hoe je zo’n groot mogelijke winstomzet kan genereren in een bepaalde buurt, valt ergens nog te verantwoorden: het geluk en de tevredenheid van de bewoners wordt dan gemeten aan de hand van de inhoud van hun portemonnee.
Waar de schoen begint te wringen, is bij een opiniestuk dat de directeur van Strabo, Hans van Tellingen, schreef over Amsterdam; een stad die volgens hem steeds meer op een pretpark begint te lijken. Hij beschrijft een week in Amsterdam, waar het elke dag Koningsdag lijkt te zijn. Op dinsdag blowt een groepje toeristen niet alleen op zijn stoep, maar ook op de motorkap van zijn auto. Op woensdag viert een groep dronken Britten een vrijgezellenfeest onder zijn raam en op donderdag worden verschillende autoruiten ingegooid. Een van zijn oplossingen om Amsterdam weer een “fatsoenlijke” stad te maken? Prostitutie verbieden op de Wallen. Hij schrijft:
“Verbied verder ook de prostitutie op de Wallen. Prostitutie is in Nederland legaal zolang het gaat om vrijwillige seks tussen volwassen. Gedwongen prostitutie is echter strafbaar. Misstanden zoals seksueel geweld en verkrachting komen vaak voor in de prostitutie. En die misstanden kunnen worden aangetoond. Zodat tot sluiting kan worden overgaan van de werkplekken. Daarbij: alleen al vanuit het oogpunt van de mensenrechten is prostitutie onwenselijk. Mensenhandel – meestal vrouwenhandel –, criminaliteit en onvrijwillig werk dat op slavenarbeid lijkt, zijn activiteiten die wij als maatschappij niet dienen goed te keuren.”
Dat een onderzoek naar de Wallen, dat zou moeten leiden tot “betere omstandigheden voor sekswerkers,” wordt gedaan door iemand die prostitutie een schending van de mensenrechten en “criminaliteit en onvrijwillig werk dat op slavenarbeid lijkt” noemt, is – zacht uitgedrukt – bedenkelijk. Als ik een mail stuur naar Strabo om een reactie te vragen, word ik doorverwezen naar de afdeling Economische Zaken van de gemeente Amsterdam. Uiteindelijk krijg ik de woordvoerder van Udo Kock aan de lijn. Zij zegt niet op de hoogte te zijn van het opiniestuk van de directeur van Strabo, maar dat Strabo een professioneel en onafhankelijk onderzoeksbureau is waar de gemeente goede ervaringen mee heeft. “De directeur van Strabo heeft een opiniestuk geschreven op persoonlijke titel over zijn persoonlijke mening,” zegt ze. “Niet vanuit zijn functie als directeur van Strabo. Bovendien is het Strabo-onderzoek uitgevoerd door onderzoekers en projectleiders van Strabo, niet door de directeur zelf.”
Cor van Dijk, voorzitter van de Ondernemersvereniging Oudezijds Achterburgwal (OVOA) waar verschillende stripclubs en sekswinkels bij ingeschreven staan, schreef op 14 juni in een brief aan de gemeenteraad van Amsterdam, die VICE heeft ingezien, dat de vereniging weinig vertrouwen heeft in Strabo. “Op zich is dit natuurlijk al een merkwaardige combinatie,” schrijft Van Dijk, “Een winkelcentrum-onderzoeker die moet onderzoeken hoe het zit met rondleidingen op de Wallen.” Dat de directeur van Strabo in Het Parool schreef dat prostitutie op de Wallen verboden moet worden en prostitutie een schending van de mensenrechten is, vindt hij nog absurder.
Van Dijk vindt het schrijnend dat het onderzoek gaat over ondernemingen op de Wallen, maar dat niemand van de Ondernemersvereniging gevraagd werd voor de enquête. Dat terwijl op 10 januari de burgemeester had beloofd niet enkel de pandeigenaren, maar ook de ondernemers en andere mensen die werken en leven op de Wallen bij onderzoek te betrekken. Volgens Van Dijk kwam daar weinig van terecht. “Vervolgens zien we de gemeente als een bulldozer doorgaan met het verbieden van zaken, zonder stakeholders en belanghebbenden eerst te raadplegen,” schreef hij in zijn brief aan de gemeente.
Ook Proud-woordvoerder Foxxy Angel stoort zich aan hoe het onderzoek is verlopen. “Er is een motie ingediend en goedgekeurd waarin staat dat Proud altijd eerst geconsulteerd moeten worden bij dergelijke beslissingen,” zegt Angel. Zij zegt in dit geval niet te zijn gecontacteerd. “Ik weet dat er vanuit de gemeente toentertijd een vraag is geweest over de rondleidingen. Die vraag ging echter over iets heel anders; namelijk dat de tours maar tot 19.00 uur mochten. Daar gingen we mee akkoord, maar ze laten het nu lijken alsof wij akkoord gaan met de ban op tours.” Volgens de woordvoerder van Kock is er wel degelijk iemand van Proud betrokken bij het onderzoek, maar moet er “wat verkeerd zijn gegaan in de onderlinge communicatie bij Proud.”
De woordvoerder geeft ook een andere reden waarom sekswerkers tegen het stopzetten van de rondleidingen protesteren. “Sommige sekswerkers geven zelf educatieve rondleidingen en hebben zelf dus ook belangen hierin. Als er geen tours meer gegeven worden, verliezen ze gewoon hun baan. Voor hen is dit natuurlijk vervelend, en we snappen de argumenten die ze geven – dat gidsen degenen zijn die kunnen uitleggen aan toeristen wat je wel en niet mag doen op de Wallen –, maar je kunt als gemeente geen onderscheid maken tussen de verschillende tours. Daarbij is er ook geluisterd naar bewoners en ondernemers. Die zeggen last te hebben van de rondleidingen. Het is gewoon een afweging van factoren geweest.”
Toch legt de verontwaardigde reactie van sekswerkers op een plan dat hen moet beschermen een groter probleem bloot. Een probleem dat je niet kunt loskoppelen van het debat over de bestemming van de Wallen: waarom wordt er niet meer geluisterd naar de sekswerkers? Als die stem blijkbaar niet voldoende gehoord wordt, is er dan wel sprake van een plan om de Wallen te beschermen, of is er anders aan de hand?
Angel denkt dat laatste. Zij denkt dat de seks-gerelateerde activiteiten op de Wallen verplaatst zullen worden naar een gebied buiten het centrum, zodat er ruimte vrijkomt voor winkels en mooie appartementen. “Het draait alleen maar om geld. De huur van sommige panden hier bedraagt zo’n 10.000 euro per maand, dat haal je er niet meer uit met een peeskamer,” zegt ze. “Wel kan je enorm veel geld gaan vragen als je hier mooie winkelcentra en andere winkels plaatst.”
Van Dijk denkt ook dat er achter het verbod op rondleidingen een economisch motief schuilt. “De klachten over drukte en overlast en de wens om prostitutieramen uit het Wallengebied te laten verdwijnen, komen meestal van bewoners en eigenaren,” zegt hij. “Zij hebben een economisch motief: ze hopen dat hun appartement in waarde stijgt. Door een vertekend beeld te schetsen over hoe het eraan toegaat op de Wallen, oefenen ze invloed uit op het beleid dat de Wallen uiteindelijk zal laten verdwijnen.”
De plannen om de Wallen op te schonen, zijn volgens Angel nu al voelbaar. In 2007 startte de gemeente Project 1012 – een project waarbij ze criminaliteit op de Wallen wilden tegengaan door onder andere meer dan honderd peeskamers te sluiten, en die vervolgens te willen vervangen door boetiekjes en galeries. Dat project mislukte: het aantal toeristen en de overlast verminderde niet. Bovendien werden peeskamers onbetaalbaar, omdat ze tussen zes en negen uur ‘s ochtends gesloten moeten worden, waardoor sekswerkers minder klanten kregen.
Volgens Angel kleeft er een gevaar aan het verplaatsen van sekswerkers naar een gebied buiten de stad: minder controle. Dat zal er volgens haar voor zorgen dat sekswerkers in gevaarlijke situaties terecht kunnen komen en kunnen zaken als mensenhandel juist floreren. Een argument dat vaak wordt aangedragen om de Wallen op te schonen is gedwongen sekswerk en mensenhandel. Volgens Angel is gedwongen sekswerk wel degelijk een probleem, maar de oplossingen die nu gevonden worden, maken sekswerkers vooral onzichtbaar. “Dat betekent niet dat er geen vrouwen meer gedwongen zullen worden, maar gewoon dat je ze niet meer zal zien,” zegt ze. “De redenering is: als je ze niet ziet, dan zijn ze er niet. In Rusland deden ze het ook: we hebben geen alcoholisten, want wodka is verboden.”
Een directe oplossing vinden voor de overlast op de Wallen blijft een gedoe. Vooral als de gemeente en sekswerkers allebei met een ander verhaal komen. Wat zou helpen, is wat meer transparantie in dit volledige project. En los van de vraag of de Wallen moeten blijven bestaan of niet, is er een ding duidelijk: sekswerkers verdrijven naar een uithoek van de stad, ver weg van sociale controle en het toeziend oog van de politie, kan voor levensgevaarlijke situaties zorgen.
Reactie van burgemeester Halsema:
Van de gepresenteerde scenario’s is het verdwijnen van ramen één van de scenario’s. Er zijn vier scenario’s en het is aan de stad (Amsterdammers, sekswerkers, ondernemers) om hierover in discussie te gaan. Het doel is om de status quo te doorbreken. Daarbij staat voorop dat alles nog open ligt, maar dat er wel iets moet gebeuren om de situatie te verbeteren. Het college kiest ervoor om de discussie in alle openheid te voeren. De discussie wordt gevoerd aan de hand van drie doelstellingen die niet onderhandelbaar zijn: het waarborgen van de mensenrechten, het bestrijden en voorkomen van de ondermijnende activiteiten en het voorkomen en bestrijden van overlast.
Bron: Sexdome.nl